Tayvan lideri Lai "Ulusal Gün" konuşmasında Ada'nın savunmasını güçlendirme mesajı verdi

Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan'ın lideri Lai Ching-te, Çin'den gelebilecek askeri tehdide karşı Ada'nın savunma kapasitesini güçlendireceklerini belirtti. Tayvan ajansı CNA'nın haberine göre Lai, Taipei hükümetinin devamı olduğunu savunduğu, 1912'de kurulan Çin Cumhuriyeti'nin yıldönümü olarak kutlanan "Ulusal Gün"de yaptığı konuşmada, bugünün dünyasında otoriterliğin yükselişte ve uluslararası düzenin sınamalarla karşıya olduğunu vurguladı. Tayvan Boğazı, Doğu Çin Denizi ve Güney Çin Denizi'nde bölgesel düzeninin ve "ilk ada zincirinin" tümünün güvenliğinin tehdit altında olduğunu belirten Lai, "Demokratik Tayvan, Asya-Pasifik'te barış ve istikrar için kritik bir halkadır. " ifadesini kullandı.Lai'nin konuşmasında ABD'nin İkinci Dünya Savaşı ve sonrasındaki bölgeye ilişkin jeostratejik ve askeri değerlendirmelerinde yer alan, Pasifik'te Asya kıtası açığındaki Çin, Japonya ve Filipinler kıyılarında, Doğu Çin Denizi'nden Tayvan Boğazı'na ve Güney Çin Denizi'ne uzanan Tayvan'ın içinde yer aldığı ada ve takım adaları ifade eden "ilk ada zinciri" ifadesini kullanması dikkati çekti. Savunma harcamaları, gelecek yıl gayrisafi hasılanın yüzde 3'ünü geçecekTayvan lideri, egemenlik ihtilafı içinde oldukları Çin'i ima ederek "tehdit durumuna" karşı Ada'nın savunmasını güçlendirecek adımlar atacaklarını belirtti.Hükümetin bu yılın sonunda savunma için özel bütçe önereceğini ifade eden Lai, savunma harcamalarının gelecek yıl, NATO kriteri olan, gayrisafi hasılanın yüzde 3'ü eşiğini aşacağını, 2030 yılına gelindiğinde ise yüzde 5'e ulaşacağını kaydetti.Li, savunma harcamalarındaki artışı hem düşman tehditlerine karşı koymak için bir gereklilik hem de savunma sanayinin gelişimi için itici güç olarak gördüklerini vurguladı.Tayvan'ın, ABD'de Donald Trump yönetiminin planladığı "Altın Kubbe" hava savunma sistemini andıran "T-Kubbe" adlı çok katmanlı bir hava savunma sistemini inşa edeceğini duyuran Lai, ayrıca yapay zeka ve diğer ileri teknolojilerin entegre edildiği akıllı savunma sistemleri geliştirerek asimetrik savunma stratejisinin caydırıcılığını artıracaklarının altını çizdi.Lai, savunma alanında diğer bir hedeflerinin de yenilikçi savunma teknolojilerine yatırım yapmayı sürdürmek ve gelişmiş ülkelerin askeri endüstrileriyle işbirliği yaparak savunma sanayi kapasitesini artırmak olacağına işaret etti.Çin'den tepkiPekin yönetimi ise Lai'nin konuşmasına tepki gösterdi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Guo Ciakun, Pekin'de düzenlenen basın toplantısında, konuşmanın Lai'nin "iflah olmaz sorun çıkarıcı" doğasını bir kez daha ortaya koyduğunu savundu.Sözcü Guo, "Lai'nin konuşması, beyaza siyah diyerek doğru ile yanlışı çarpıtmıştır. 'Demokrasiye karşı otoriterlik' sahte anlatısını yayarak ve 'Tayvan'ın bağımsızlığı' safsatasını tekrar ederek tarihsel olgulara ve uluslararası mutabakata karşı çıkmıştır. Bu sözler bir kez daha onun iflah olmaz bir sorun çıkarıcı, tehlike yaratan ve savaş çığırtkanı olan gerçek doğasını gözler önüne sermiştir." ifadelerini kullandı.Tayvan Boğazı'nda barışı ve istikrarı korumanın "tek Çin" ilkesini benimsemeyi ve Tayvan'ın bağımsızlığına karşı çıkmayı gerektirdiğini ifade eden Guo, Çin'in ABD'nin Tayvan'a silah satışları ve askeri işbirliğine karşı tutumunun da açık olduğunu belirtti.Çin'in Tayvan İlişkileri Ofisi Sözcüsü Çın Binhua da, yaptığı açıklamada, "tek Çin" ilkesinden saparak Tayvan'ın bağımsızlığını desteklemenin Tayvan Boğazı'nda gerilimi yükselteceği, Ada'nın ekonomisine ve halkın refahına ciddi zarar vereceği uyarısında bulundu.Sözcü Çın, "Lai'nin sözleri ve eylemleri yalnızca Tayvan Boğazı'nda barış ve istikrarın bozulmasına, gerilimin yükselmesine yol açacak, Tayvan halkı üzerindeki yükü artıracak, Tayvan'ın ekonomik yaşam hattını ve kalkınma beklentilerini tehlikeye atarak Tayvan toplumuna felaket getirecektir." şeklinde konuştu.Çin-Tayvan anlaşmazlığıÇin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Koumintag) güçleri ile Mao Zıdong önderliğindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri arasında yaşanan iç savaşta galip gelen komünistler, 1 Ekim 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmişti.İç savaşı kaybeden Koumintag üyeleri ise Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek, burada geçici hükümet kurmuştu.Çin Halk Cumhuriyeti'nin kendi topraklarının parçası olduğunu savunduğu Tayvan, 1949'dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan arasındaki ayrılık hala sürüyor.Son yıllarda Tayvan üzerindeki askeri baskıyı artıran Pekin yönetimi, Ada'nın ana kara ile yeniden birleşmesi için gerekirse güç kullanımını dışlamayacağını vurguluyor.Çin, Lai'yi "bağımsızlık yanlısı" ve "ayrılıkçı" görüyorTayvan lideri Lai Ching-te ve iktidardaki Demokrat İlerici Parti (DPP), Çin tarafından "bağımsızlık yanlısı" ve "ayrılıkçı" görülüyor. Çinli yetkililer, Lai'yi "iflah olmaz" ve "sorun çıkaran" gibi ifadelerle anıyor.DPP'nin, Tayvan'ın egemenliğinden taviz verilmemesini, fiili bağımsızlığının korunmasını savunan siyasi çizgisi Pekin yönetiminin tepkisini çekiyor.Pekin sözcüleri, Ada'da Ocak 2024'te yapılan başkanlık seçimi öncesinde Lai'nin Tayvan'ı bağımsızlık doğrultusunda "tehlikeli bir yola" sokacağı uyarısı yapmış, seçilmesi halinde çatışma ve savaş riskinin doğabileceği imasında bulunmuştu.Tayvan'da çok partili döneme geçilmesinden sonra kurulan DPP, Çin'deki iç savaşta komünistlerle mücadele eden kurucu parti Koumintag'ın "Çin'in asıl meşru temsilcisi olma" iddiasından çok "Tayvan'ın bağımsızlığı" fikrine yakın duruyor.Çin ordusu, Lai'nin geçen yıl seçildikten sonra mayıs ayındaki yemin töreninde yaptığı konuşmanın ve ekim ayında görevde yaptığı ilk "Ulusal Gün" konuşmasının ardından Ada'nın etrafını kuşatan askeri tatbikatlar düzenlemişti.